133 ปี กระทรวงศึกษาธิการ สร้างรากฐาน สู่อนาคตที่ “มั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน” เพื่อให้ผู้เรียน “ฉลาดรู้ ฉลาดคิด ฉลาดทำ” ด้วยนโยบาย “เรียนดี มีความสุข”

จาก “กระทรวงธรรมการ” เมื่อวันที่ 1 เมษายน สมัยรัตนโกสินทร์ศก 111 ปีมะโรง ตรงกับพุทธศักราช 2435 สู่การเปลี่ยนผ่านวัน ผ่านยุค ผ่านสมัย และผ่านเรื่องราวเหตุการณ์ จนในปีพุทธศักราช 2484 เกิดเป็น “กระทรวงศึกษาธิการ” อันเป็นสถานที่และเป็นศูนย์กลางในการกำหนดนโยบายวางแผนบริหารจัดการด้านการศึกษา ส่งเสริม และเป็นส่วนสำคัญช่วยพัฒนาคุณภาพชีวิตของคนในประเทศ

“หนึ่งร้อยสามสิบสามปี” แห่งการก่อร่างสร้างการศึกษาไทย กระทรวงศึกษาธิการได้ทำหน้าที่เป็นเสาหลักสำคัญในการขับเคลื่อนการศึกษาของประเทศ หล่อหลอมคนไทยรุ่นแล้วรุ่นเล่าให้มีความรู้ ทักษะ และคุณธรรม ผ่านการเปลี่ยนแปลงจากยุคหนึ่งสู่ยุคใหม่ จาก “ห้องเรียนกระดานดำ” สู่ “ห้องเรียนดิจิทัล” จาก “หนังสือเรียน” สู่ “แพลตฟอร์มออนไลน์” เส้นทางของการศึกษายังคงดำเนินต่อไป ด้วยเป้าหมายเดียวคือการ “สร้างคน สร้างชาติ สร้างอนาคตที่ “มั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน”

“หนึ่งร้อย” ปี หรือหนึ่งศตวรรษแห่งการวางรากฐาน

ความสำเร็จสำคัญของกระทรวงศึกษาธิการ คือการสร้างรากฐานระบบการศึกษาที่แข็งแกร่ง ตั้งแต่การประกาศใช้พระราชบัญญัติประถมศึกษา พ.ศ. 2464 ที่ทำให้การศึกษาขั้นพื้นฐานเป็นสิทธิของประชาชนทุกคน จนถึงการพัฒนาหลักสูตรที่ตอบโจทย์ความเปลี่ยนแปลงของโลก ระบบการศึกษาของไทยเติบโตควบคู่ไปกับสังคม ทำให้เด็กและเยาวชนมีโอกาสได้รับความรู้และทักษะที่จำเป็นสำหรับอนาคต นับเกินกว่าหนึ่งศตวรรษที่ผ่านมากระทรวงศึกษาธิการเป็นกำลังสำคัญในการพัฒนาการศึกษาของไทย ตั้งแต่การวางโครงสร้างระบบการเรียนการสอน จัดตั้งโรงเรียนทั่วประเทศ ไปจนถึงการกำหนดนโยบายด้านการศึกษาเพื่อให้เด็กและเยาวชนไทยได้รับโอกาสทางการเรียนรู้อย่างเสมอภาคและเท่าเทียม ไม่ว่าระบบการศึกษาไทยจะก้าวผ่านการเปลี่ยนแปลงกี่ช่วงระยะเวลา แต่เป้าหมายยังคงเดิม คือการพัฒนาเยาวชนให้เป็นกำลังสำคัญของชาติอย่าง “มั่นคง”

“สามสิบ” ปีแห่งการเปลี่ยนผ่าน

ย้อนกลับไปในปีพุทธศักราช 2538 กระทรวงศึกษาธิการได้มีการปฏิรูปการศึกษาครั้งสำคัญ โดยมีจุดมุ่งหมายสูงสุดเพื่อให้ประชาชนไทย มีศักยภาพในการพัฒนาตนเองให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีและพัฒนาประเทศชาติ ให้สามารถอยู่ในสังคมโลกอย่างเป็นสุขและลดช่องว่างระหว่างคนจนกับคนรวย เป็นผู้มีสุขภาพพลานามัยดีทั้งทางด้านร่างกาย และจิตใจ เป็นผู้มีความสามารถในการคิดเป็นผู้ใฝ่รู้และสามารถแสวงหาความรู้ เป็นผู้มีความสามารถในทางวิชาการและวิชาชีพ เป็นผู้มีความรับผิดชอบ ซื่อสัตย์ไม่เห็นแก่ตัว เสียสละและอดทน ร่วมมือกับผู้อื่นได้ รักสิ่งแวดล้อม มีความเป็นประชาธิปไตย มีความรักชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ โดยอยู่บนพื้นฐานทางวัฒนธรรมไทย และความเหมาะสมของการศึกษาแต่ละระดับ

จวบจนกาลเวลาพาเดินทางมาถึงปัจจุบันในปีพุทธศักราช 2568 สามสิบปีที่ผ่านมาโลกได้เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว กระทรวงศึกษาธิการได้ปรับตัวอย่างต่อเนื่องเพื่อให้การศึกษาไทยสามารถสร้างคนไทยให้มีความรู้ ทักษะ และความสามารถในการแข่งขันในเวทีโลก นำไปสู่ความ “มั่งคั่ง” ของประเทศ นับเป็นช่วงเวลาของการเปลี่ยนผ่านครั้งสำคัญ เทคโนโลยีเข้ามามีบทบาทในการเรียนรู้ มีการปรับปรุงหลักสูตรการศึกษา ส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิตเพื่อให้เป็นหัวใจสำคัญของระบบการศึกษาไทยและยังมีการขยายโอกาสทางการศึกษาให้กับประชาชนทุกกลุ่ม เพื่อลดความเหลื่อมล้ำ สร้างความเสมอภาคและเท่าเทียมทางการศึกษา ส่งต่ออนาคตของการศึกษาไทย จากรุ่น … สู่รุ่น

“สาม” เป้าหมายสำคัญในการพัฒนาผู้เรียนให้ “ฉลาดรู้ ฉลาดคิด ฉลาดทำ”

132 ปี ที่ผ่านมา สู่ 133 ปี ที่กำลังจะก้าวไป กระทรวงศึกษาธิการภายใต้การนำของ พลตำรวจเอก เพิ่มพูนชิดชอบ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ มุ่งมั่นที่จะพัฒนาและขับเคลื่อนนโยบายเพื่อ “สาม” เป้าหมายสำคัญนั่นคือ การสร้างผู้เรียนให้มีความ “ฉลาดรู้ ฉลาดคิด ฉลาดทำ” ฉลาดรู้ คือการรู้ในสิ่งที่ควรรู้อย่างยั่งยืนและรอบด้าน ฉลาดคิด คือการคิดอย่างมีวิจารณาญาณและสร้างสรรค์ ฉลาดทำ คือการลงมือทำในสิ่งที่ถูกต้องเหมาะสม เป้าหมายทั้งสามนี้ เปรียบเสมือนเสาหลักในการสร้างคนไทยที่มีคุณภาพ พร้อมเป็นกำลังสำคัญในการขับเคลื่อนประเทศชาติให้ก้าวหน้าต่อไปในอีกเกินกว่า 133 ปีข้างหน้า รวมทั้งนำแนวคิดการสืบสานวัฒนธรรมอันดีงามเพื่อพิทักษ์รักษาไว้ซึ่งสถาบันพระมหากษัตริย์ และน้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาเป็นกรอบในการดำเนินงาน ร่วมกับพัฒนาการศึกษาไทยให้ทันต่อยุคสมัย และตอบโจทย์ความต้องการของประเทศในอนาคต เพื่อให้การศึกษาของประเทศไทยมีคุณภาพที่ “ยั่งยืน”

ประกอบกับนโยบาย “เรียนดี มีความสุข” นับเป็นหัวใจสำคัญในการขับเคลื่อนการดำเนินงานของกระทรวงศึกษาธิการ เมื่อผู้เรียนมีความสุข มีแรงบันดาลใจในการเรียนรู้ มีการพัฒนาตนเอง เสริมสร้างความคิดสร้างสรรค์นำไปสู่ผลสัมฤทธิ์ทางการศึกษาที่สูงขึ้น และเติบโตเป็นบุคคลที่มีคุณภาพตามเป้าหมายใน “การจัดการศึกษาเพื่อความเป็นเลิศและการศึกษาเพื่อความมั่นคงของชีวิต” เราจึงต้องร่วมมือกันเพื่อสร้างการศึกษาที่เท่าเทียม พร้อมที่จะพัฒนาคนไทยทุกคนในทุกช่วงวัย สร้างความเสมอภาคเพื่อลดความเหลื่อมล้ำ และเพิ่มคุณภาพการศึกษา

กระทรวงศึกษาธิการ เดินทางมายาวนานถึง 133 ปี และยังคงต้องก้าวต่อไปในยุค “พล.ต.อ.เพิ่มพูน ชิดชอบ” รมว.ศธ. และ “สุรศักดิ์ พันธ์เจริญวรกุล” รมช.ศธ. พร้อมเผชิญกับความท้าทายที่เกิดขึ้นในปัจจุบันและในอนาคต เพื่อสร้างรากฐานที่แข็งแกร่งให้กับการศึกษาไทย สร้างคนไทยให้ฉลาดรู้ ฉลาดคิด ฉลาดทำ พร้อมความร่วมมือร่วมใจของทุกภาคส่วน พร้อมเดินหน้าพัฒนาการศึกษา ร่วมกัน “ปฏิวัติการศึกษา แก้ปัญหาประเทศ” เพื่อสร้างคุณภาพ สร้างอนาคต สร้างสิ่งที่ดี ให้กับประชาชนทุกช่วงวัย สามารถนำพาชาติไทยให้เจริญก้าวหน้าและแข่งขันได้ในเวทีโลก

อานนท์ วิชานนท์ / สกู๊ป
ณัฐพล สุกไทย / กราฟิก

The post 133 ปี กระทรวงศึกษาธิการ สร้างรากฐาน สู่อนาคตที่ “มั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน” เพื่อให้ผู้เรียน “ฉลาดรู้ ฉลาดคิด ฉลาดทำ” ด้วยนโยบาย “เรียนดี มีความสุข” appeared first on กระทรวงศึกษาธิการ.