รองปลัด ศธ. “พิเชฐ” หารือผู้แทนองค์กรหลัก ขับเคลื่อนนโยบายสำคัญด้านการศึกษาของรัฐบาล ปี 2568 “MOE-ODOS”

กระทรวงศึกษาธิการ – 21 มกราคม 2568 / นายพิเชฐ โพธิ์ภักดี รองปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ได้รับมอบหมายจากนายสุเทพ แก่งสันเทียะ ปลัดกระทรวงศึกษาธิการ เป็นประธานการประชุมสรุปหารือการขับเคลื่อนนโยบายสำคัญของกระทรวงศึกษาธิการ ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2568 โดยมีผู้แทนจากองค์กรหลัก (สป. สพฐ. สอศ.) และ สช. ร่วมหารือ ณ ห้องประชุมหม่อมหลวงมานิจ ชุมสาย สำนักความสัมพันธ์ต่างประเทศ สป.ศธ.

รองปลัด ศธ. กล่าวว่า สืบเนื่องจาก นายกรัฐมนตรี “แพทองธาร ชินวัตร” ได้แถลงผลการดำเนินงานของรัฐบาลในรอบ 3 เดือน เมื่อวันที่ 12 ธันวาคม ที่ผ่านมา พร้อมทั้งมอบนโยบายการบริหารราชการแผ่นดินภายใต้แนวคิด “2568 โอกาสไทย ทำได้จริง” ตลอดจนกรอบดำเนินงานสำคัญที่รัฐบาลจะขับเคลื่อนในปี 2568 มุ่งเน้นการพัฒนาประเทศ ยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชน โดยในปี 2568 จะเป็นปีแห่ง “โอกาส” รัฐบาลจะสร้างผลงานที่เป็นรูปธรรมเพื่อสร้างอนาคตที่เป็นจริง โดยมีนโยบายสำคัญในด้านการศึกษา 3 ด้าน ได้แก่

“โครงการ 1 อำเภอ 1 ทุน (ODOS : One District One Scholarship)“

ทุนการศึกษาต่อระดับปริญญาตรีในโครงการ “1 อำเภอ 1 ทุน (ODOS: One District One Scholarship)”
มีเป้าหมายในการกระจายทุนการศึกษาไปยังทุกอำเภอทั่วประเทศ โดยใช้รายได้จากการจำหน่ายสลากกินแบ่งรัฐบาล เป็นแหล่งทุนเพื่อเสริมสร้างโอกาสในการศึกษาของเยาวชนไทย ให้ทุกอำเภอมีทรัพยากรมนุษย์ที่มีคุณภาพ เป็นกำลังสำคัญในการพัฒนาประเทศในอนาคต โดยครอบคลุมทั้ง 878 อำเภอและ 50 เขตของกรุงเทพมหานคร การส่งเสริมโอกาสนี้จะช่วยให้นักเรียนที่มีผลการเรียนดีได้ศึกษาต่อในระดับปริญญาตรีที่มหาวิทยาลัยชั้นนำทั้งในประเทศและต่างประเทศ

ในส่วนกระทรวงศึกษาธิการยังได้หารือเพิ่มเติมสำหรับแนวทางการจัดสรรทุนเพื่อสร้างโอกาสทางการศึกษาให้แก่นักเรียนเรียนดี ครอบครัวมีรายได้น้อย จากพื้นที่ทุกอำเภอ/เขตในประเทศไทย ตามนโยบาย ODOS แนวใหม่ ซึ่งแบ่งการให้ทุนเป็น 2 ระยะ ระยะที่ 1 ให้ทุนการศึกษาระดับมัธยมตอนปลาย (ม.4-6) หรือเทียบเท่า สายสามัญและอาชีพ (ปวช.1-3) ระยะที่ 2 ทุนระดับอุดมศึกษาปริญญาตรีต่างประเทศ จำนวน 100 ทุน และในประเทศเบื้องต้น จำนวน 900 ทุน ที่มุ่งเน้นด้าน STEM (วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี วิศวกรรมศาสตร์ และคณิตศาสตร์) โดยที่ประชุมให้ความสำคัญและร่วมเสนอแนวทางเพื่อเตรียมความพร้อมที่จะคัดเลือกผู้รับทุนให้มีความพร้อมทั้งระหว่างการรับทุนและเดินทางไปศึกษาต่อทั้งในประเทศและต่างประเทศในประเด็นต่าง ๆ

โดยให้คำนึงถึงสาขาวิชาที่ขาดแคลนและเป็นที่ต้องการของประเทศสอดคล้องกับท้องถิ่นมีข้อสัญญาผูกมัดการชดใช้ทุน เน้นให้ผู้รับทุนที่สำเร็จการศึกษาโดยเฉพาะต่างประเทศกลับมาเป็นกำลังสำคัญในการรับราชการภาครัฐเป็นลำดับแรก รวมทั้งประกอบอาชีพในภาคเอกชนของประเทศไทยควรให้มีสาขาวิชาที่มีความหลากหลายไม่เฉพาะด้าน STEM เท่านั้น ในระหว่างการรับทุนควรมีกิจกรรมส่งเสริมพัฒนาทักษะทางวิชาการ เช่น ค่ายภาษา หรือมีโอกาสฝึกประสบการณ์ในต่างประเทศ กรณีผู้เรียนที่ศึกษาในโรงเรียนเฉพาะทางด้านวิทยาศาสตร์ชั้นนำของประเทศที่ได้รับทุนอยู่แล้ว อาจพิจารณาว่าควรอยู่ในกลุ่มผู้สิทธิสมัครรับทุน หรือไม่ เพื่อให้ไม่มีการรับทุนซ้ำซ้อน หรือต้องเลือกรับทุนอย่างใดอย่างหนึ่ง จำนวนทุนอาจพิจารณาจากปัจจัยอื่นๆ นอกเหนือจากจำนวนอำเภอ/เขตเพื่อให้ทุนมีการกระจายทั่วถึงเพิ่มเติมจากเดิม สำหรับผู้รับทุนที่จะต้องศึกษาต่อในต่างประเทศจะต้องมีทักษะภาษาที่โดดเด่น ควรสนับสนุนค่าใช้จ่ายที่ไม่ซ้ำซ้อนกับเงินอุดหนุนรายหัวของภาครัฐเดิม และปรับเงินสวัสดิการผู้ทุนให้มีความเหมาะสมสอดคล้องต่อค่าครองชีพในปัจจุบัน

โครงการ 1 อำเภอ 1 ซัมเมอร์แคมป์

ทุนการศึกษาภาคฤดูร้อน Summer Camp “โครงการ 1 อำเภอ 1 ซัมเมอร์แคมป์” เป็นทุนการศึกษาภาคฤดูร้อนที่เปิดโอกาสให้เด็กไทยได้ไปฝึกภาษาที่ต่างประเทศในระยะสั้น โดยจะช่วยให้เยาวชนได้เปิดโลกกว้างและพบเจอผู้คนที่หลากหลายผ่านการเรียนรู้นอกห้องเรียนในช่วงฤดูร้อน กระทรวงศึกษาธิการได้หารือเบื้องต้นในการดำเนินการค่ายภาคฤดูร้อน สำหรับนักเรียนด้อยโอกาส ซึ่งจะเน้นการพัฒนาทักษะด้านภาษาทั้งในประเทศและต่างประเทศ โดยที่ประชุมหารือแนวทางวางแผนการจัดโครงการค่าย Summer Camp สำหรับนักเรียนในสังกัดกระทรวงศึกษาธิการ ทั้งสายสามัญและสายอาชีพในสังกัด สพฐ. สอศ. และสช. เพื่อเป็นการพัฒนาและยกระดับคุณภาพที่มุ่งเน้นกลุ่มภาษาหลัก ได้แก่ ภาษาอังกฤษ และภาษาจีน นอกจากนี้ ยังมีภาษาอื่น ๆ ที่มีการจัดการเรียนการสอนในประเทศไทย อาทิภาษาเยอรมัน ภาษาฝรั่งเศส ภาษาญี่ปุ่น และภาษาเกาหลี

โดยบูรณาการความร่วมมือจากสถานศึกษาเอกชน เน้นโรงเรียนนานาชาติที่มีศักยภาพในจังหวัดนั้น ๆ ที่จะเป็นฐานในการจัดค่าย Summer Camp หรือ การสนับสนุนบุคลากรที่เป็นครูชาวต่างชาติมาเป็นวิทยากรสำหรับกิจกรรมดังกล่าว ทั้งนี้ การดำเนินการของค่าย Summer Camp แบ่งออกเป็น 2 ระยะ ได้แก่ ระยะที่ 1 ค่าย Summer Camp ในประเทศ มีเป้าหมายที่จะดำเนินการในพื้นที่จังหวัดทุกจังหวัด รวม 77 แห่ง คาดว่าจะมีนักเรียนเข้าร่วมกิจกรรม กว่า 35,000 คน และระยะที่ 2 ค่าย Summer Camp ในต่างประเทศ จำนวนกว่า 760 คน โดยจะคัดเลือกนักเรียนที่เข้าร่วมกิจกรรมจากระยะที่ 1 เพื่อเข้าร่วมกิจกรรมในระยะที่ 2 ต่อไป โดยมีเป้าหมายการดำเนินการนำร่องในประเทศอาเซียน เช่น สิงคโปร์ และกลุ่มประเทศเอเชียตะวันออก เช่น จีน เกาหลี และญี่ปุ่น เพื่อเพิ่มแรงจูงใจให้เด็กได้มีแรงกระตุ้น
ในการพัฒนาตนเอง โดยมีการมอบหมายให้แต่ละหน่วยงานที่เข้าร่วมประชุมฯ ได้ประสานหารือกับหน่วยงานเครือข่ายในต่างประเทศในการดำเนินการจัดกิจกรรมดังกล่าวต่อไป

1 อำเภอ 1 โรงเรียนในฝัน

โครงการพัฒนาโรงเรียนประจำอำเภอให้เป็นโรงเรียนต้นแบบภายใต้แนวคิด “1 อำเภอ 1 โรงเรียนในฝัน” มุ่งเน้นการพัฒนาศักยภาพบุคลากรทางการศึกษา และอุปกรณ์ดิจิทัลให้มีคุณภาพสูง พร้อมทั้งเสริมสร้างทักษะทางภาษาและห้องเรียนสองภาษา โดยนำเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ (AI) และการโค้ชมาใช้ในการสอน กระทรวงศึกษาธิการได้ดำเนินการโครงการ “1 อำเภอ 1 โรงเรียนคุณภาพ” จำนวน 1,808 แห่ง ซึ่งได้ตอบโจทย์การพัฒนาระบบการศึกษาในทุกด้าน ไม่ว่าจะเป็นโครงสร้างพื้นฐาน ระบบสนับสนุนการเรียนรู้ เช่น ห้องเรียน AI ห้องปฏิบัติการ STEM ห้องเรียนหรือห้องสมุดอัจฉริยะ และการพัฒนาผู้บริหาร ครู และบุคลากรในสถานศึกษาให้มีความสามารถอย่างครอบคลุม รวมถึงการพัฒนาระบบบริหารจัดการสถานศึกษา ทั้งในด้านการเงิน พัสดุ บัญชี ธุรการ และความปลอดภัยภายในสถานศึกษา

“นโยบายการศึกษาของกระทรวงศึกษาธิการในปี 2568 นี้ ต้องมีการวางแผนความพร้อมในการดำเนินการด้านการศึกษาในทุกมิติ จุดมุ่งหมายสำคัญคือ “เพื่อเด็กไทย เพื่อสถานศึกษาไทย” ให้เด็กทุกคนได้รับโอกาสในการศึกษาที่มีคุณภาพ สามารถพัฒนาศักยภาพของตนเองได้อย่างเต็มที่ และในขณะเดียวกันก็ต้องสนับสนุนให้สถานศึกษามีสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม มีทรัพยากรและเทคโนโลยีที่ทันสมัย เชื่อว่าการร่วมมือกันของทุกหน่วยงานในวันนี้ จะทำให้ ศธ. สามารถขับเคลื่อนงานต่าง ๆ ได้เป็นอย่างดีและประสบผลสำเร็จ”

อานนท์ วิชานนท์ / ข่าว-กราฟิก
ศศิวัฒน์ แป้นคุ้มญาติ / ภาพ