ครม.เห็นชอบร่างแผนการจัดการศึกษาสำหรับคนพิการ ฉบับที่ 4 (พ.ศ. 2566-2570)

พลตำรวจเอก เพิ่มพูน ชิดชอบ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ เปิดเผยมติคณะรัฐมนตรี (1 เมษายน 2568) เห็นชอบแผนการจัดการศึกษาสำหรับคนพิการ (แผนฯ) ฉบับที่ 4 (พ.ศ. 2566-2570) เพื่อให้หน่วยงานของรัฐที่เกี่ยวข้องนำแผนไปใช้ในการจัดการศึกษาที่มีคุณภาพสำหรับคนพิการ รวมทั้งบูรณาการความร่วมมือกับภาคเอกชน

สาระสำคัญของเรื่อง

1. ศธ. ได้ดำเนินการตามแผนฯ ฉบับที่ 3 (พ.ศ. 2560-2564) (ขยายระยะเวลาถึง พ.ศ. 2565) โดยมีผลการดำเนินการ 4 ด้าน ดังนี้

1. ด้านสิทธิและโอกาสทางการศึกษา คนพิการมีโอกาสเข้าถึงบริการทางการศึกษาที่หลากหลายทั้งในระบบ/นอกระบบ การศึกษาตามอัธยาศัย การศึกษาทางเลือก และหลักสูตรฝึกอบรมอาชีพระยะสั้น
2. ด้านคุณภาพการศึกษา มีการพัฒนาหลักสูตร กระบวนการจัดการเรียนรู้ การวัดและประเมินผลที่สอดคล้องกับความต้องการและความจำเป็น ความถนัดและความหลากหลายของคนพิการ การจัดสภาพแวดล้อมและแหล่งเรียนรู้ให้นักเรียน/นักศึกษาพิการได้เข้าถึงและใช้ประโยชน์ได้มากขึ้น และการสนับสนุนความเป็นเลิศด้านวิชาการ ดนตรี กีฬา และศิลปะ แก่นักเรียน/นักศึกษาพิการอย่างต่อเนื่อง
3. ด้านครูและบุคลากรทางการศึกษา มีการจัดฝึกอบรมเพื่อพัฒนาสมรรถนะและเพิ่มประสิทธิภาพในการปฏิบัติงานให้แก่ครูและบุคลากรทางการศึกษาให้มีความรู้ ความสามารถ ทักษะที่จำเป็นต่อการจัดการศึกษาสำหรับคนพิการ ส่งเสริมให้ครูและบุคลากรทางการศึกษาพัฒนางานวิจัยทางการศึกษาสำหรับคนพิการ และนำเสนอผลงานในเวทีการประชุมวิชาการระดับชาติด้านการศึกษาพิเศษ
4. ด้านการบริหารจัดการศึกษา หน่วยงานที่เกี่ยวข้องมีการพัฒนาฐานข้อมูลสารสนเทศด้านการศึกษาเพื่อบริหารจัดการการศึกษาสำหรับคนพิการให้เป็นระบบ และมีการจัดสรรทรัพยากรทางการศึกษา สิ่งอำนวยความสะดวก สื่อ บริการ และความช่วยเหลืออื่น ๆ ทางการศึกษาให้แก่คนพิการทุกคนตามความต้องการของแต่ละบุคคล

2. ภายหลังจากที่แผนฯ ฉบับที่ 3 (พ.ศ. 2560-2565) สิ้นสุดลง ศธ. ได้จัดทำ (ร่าง) แผนฯ  ฉบับที่ 4 (พ.ศ. 2566-2570) โดยวิเคราะห์และประเมินจากสถานการณ์ปัจจุบันเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals: SDGs) และระดมความคิดเห็นจากภาคีเครือข่าย เช่น ภาครัฐ ภาคเอกชน องค์กรคนพิการ เพื่อเป็นกรอบและทิศทางในการพัฒนาการจัดการศึกษาสำหรับคนพิการทุกสังกัดและทุกระบบ มุ่งให้คนพิการทุกคนได้รับสิทธิพื้นฐานทางการศึกษาที่มีคุณภาพในรูปแบบที่หลากหลายอย่างทั่วถึงและเสมอภาคภายใต้สภาพแวดล้อมที่มีข้อจำกัดน้อยที่สุด สามารถใช้เทคโนโลยี สิ่งอำนวยความสะดวก สื่อ บริการ และความช่วยเหลืออื่น ๆ ในการสนับสนุนการเข้าถึงการศึกษาที่มีคุณภาพอย่างสมเหตุสมผล สอดคล้องกับความต้องการจำเป็นพิเศษของแต่ละบุคคล โดยมีการบูรณาการความร่วมมือจากทุกภาคส่วนเพื่อให้คนพิการมีความรู้ ทักษะ และมีงานทำ มีคุณภาพชีวิตที่ดี ปลอดภัย และทันต่อการเปลี่ยนแปลงของโลกยุคใหม่ ซึ่งมีแนวทางการดำเนินการที่เพิ่มเติมจากแผนฉบับที่ 3 (พ.ศ. 2560-2565) เช่น การส่งเสริมให้คนพิการสำเร็จการศึกษาภาคบังคับ การเตรียมความพร้อมเข้าสู่โลกของการทำงานและทันต่อการเปลี่ยนแปลงของโลกยุคใหม่ การปรับปรุงกฎหมายที่เกี่ยวข้องเพื่อให้การจัดการศึกษาสำหรับคนพิการมีประสิทธิภาพ ซึ่งสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สภาพัฒนาฯ) ได้มีมติเมื่อวันที่ 4 ตุลาคม 2566 ให้สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.) ศธ. พิจารณาทบทวน (ร่าง) แผนฯ ฉบับที่ 4 (พ.ศ. 2566-2570) ตามความเห็นของที่ประชุม เช่น การทบทวนการจัดทำกรอบยุทธศาสตร์และแนวทางให้ครอบคลุมการศึกษาและการเรียนรู้ที่หลากหลายการบูรณาการข้อมูลเกี่ยวกับการจัดการศึกษาของคนพิการอย่างครบวงจรและเมื่อ ศธ. ปรับแก้ไขแผนดังกล่าวแล้ว ให้เสนอคณะรัฐมนตรีพิจารณาต่อไป ทั้งนี้ สพฐ. ได้ทบทวนและปรับแก้ไข (ร่าง) แผนฯ ฉบับที่ 4 (พ.ศ. 2566-2570) ตามความเห็นของสภาพัฒนาฯ เรียบร้อยแล้ว

3. คณะกรรมการฯ ได้มีมติเห็นชอบ (ร่าง) แผนฯ ฉบับที่ 4 (พ.ศ. 2566-2570)  เมื่อวันที่ 3 พฤศจิกายน 2566 ซึ่ง (ร่าง) แผนฯ ฉบับที่ 4 (พ.ศ. 2566-2570) มีสาระสำคัญสรุปได้ ดังนี้

3.1 วิสัยทัศน์ และพันธกิจ
(1) วิสัยทัศน์ “คนพิการทุกคนได้รับการศึกษา พัฒนาอย่างเต็มศักยภาพ ดำรงชีวิตอย่างมีศักดิ์ศรีและปลอดภัยในสังคมแห่งการเปลี่ยนแปลงของโลกยุคใหม่”
(2) พันธกิจ
(2.1) ส่งเสริมคนพิการทุกคนให้ได้รับการศึกษาและพัฒนาอย่างเต็มศักยภาพด้วยรูปแบบที่หลากหลายและมีคุณภาพในทุกระดับทุกระบบ
(2.2) ส่งเสริมและสนับสนุนให้คนพิการสำเร็จการศึกษาอย่างน้อยภาคบังคับ มีทักษะสมรรถนะในการประกอบอาชีพ สามารถใช้ชีวิตอย่างมีศักดิ์ศรีและทันต่อการเปลี่ยนแปลงของโลกยุคใหม่
(2.3) ส่งเสริมและพัฒนาผู้บริหาร ครู และบุคลากรทางการศึกษาทุกคนให้จัดการศึกษาสำหรับคนพิการอย่างมีวิสัยทัศน์และคุณภาพ
(2.4) ส่งเสริมการบูรณาการความร่วมมือของทุกภาคส่วนในการจัดการศึกษาสำหรับคนพิการให้คล่องตัว มีประสิทธิภาพ และบรรลุเป้าหมายเดียวกัน

3.2 ยุทธศาสตร์ 6 ยุทธศาสตร์ สรุปได้ ดังนี้                                                                            
ยุทธศาสตร์ที่ 1 : จัดการเตรียมความพร้อมเพื่อเข้าสู่การศึกษาให้แก่คนพิการตั้งแต่แรกเกิดหรือแรกพบความพิการ และจัดบริการทางการศึกษาที่มีคุณภาพในทุกระดับทุกระบบให้แก่คนพิการโดยการบูรณาการความร่วมมือของทุกภาคส่วน  เป้าหมาย คือ คนพิการทุกคนมีความพร้อมเข้ารับการศึกษาและได้รับการศึกษาที่มีคุณภาพในทุกระดับทุกระบบ  
ยุทธศาสตร์ที่ 2 : ส่งเสริมให้คนพิการเข้าเรียนรวมในสถานศึกษาทั่วไปอย่างทั่วถึง มีคุณภาพ และปลอดภัย เป้าหมาย คือ คนพิการได้เข้าเรียนรวมในสถานที่ทั่วไปเพิ่มขึ้น
ยุทธศาสตร์ที่ 3 : ส่งเสริมให้ครูและบุคลากรทางการศึกษาทุกคนในสังกัดทุกระบบมีความรู้ความเข้าใจและทักษะการสอนคนพิการ เป้าหมาย คือ ครูและบุคลากรทางการศึกษาทุกคนในทุกสังกัดทุกระบบการศึกษามีความรู้ความเข้าใจและทักษะการสอนคนพิการ
ยุทธศาสตร์ที่ 4 : ส่งเสริมให้คนพิการสำเร็จการศึกษาภาคบังคับเข้าสู่การศึกษาระดับที่สูงขึ้นได้ประกอบอาชีพตามความสนใจและเป้าหมายในชีวิต  เป้าหมาย คือ คนพิการสำเร็จการศึกษาภาคบังคับเข้าศึกษาต่อในระดับที่สูงขึ้นเพิ่มขึ้นและได้ประกอบอาชีพตามความสนใจและเป้าหมายในชีวิต
ยุทธศาสตร์ที่ 5 : เตรียมความพร้อมคนพิการให้เข้าสู่โลกการทำงาน การเรียนรู้ตลอดชีวิตและการใช้ชีวิตอย่างอิสระ มั่นใจ และปลอดภัย ทันต่อการเปลี่ยนแปลงของโลกยุคใหม่ เป้าหมาย คือ คนพิการมีความพร้อมเข้าสู่โลกการทำงาน การเรียนรู้ตลอดชีวิต และการใช้ชีวิตอย่างอิสระ มั่นใจ ปลอดภัย ทันต่อการเปลี่ยนแปลงของโลกยุคใหม่
ยุทธศาสตร์ที่ 6 : ปรับปรุงกฎหมายที่เกี่ยวข้อง ปรับรูปแบบการทำงาน สร้างความเข้าใจระหว่างหน่วยงานและบูรณาการความร่วมมือเพื่อการจัดการศึกษาสำหรับคนพิการให้มีประสิทธิภาพ  เป้าหมาย คือ หน่วยงานทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้องประสานความร่วมมือในการจัดการศึกษาสำหรับคนพิการได้อย่างคล่องตัว มีประสิทธิภาพ และบรรลุเป้าหมายเดียวกัน

4. การนำแผนไปสู่การปฏิบัติและการติดตามประเมินผล สรุปได้ ดังนี้

5. ประโยชน์ของการจัดทำ (ร่าง) แผนฯ ฉบับที่ 4 (พ.ศ. 2566 – 2570) เช่น

• คนพิการทุกคนได้รับการศึกษาและการพัฒนาอย่างเต็มศักยภาพ สามารถประกอบอาชีพและพึ่งพาตนเองได้
• ลดความเหลื่อมล้ำของสังคม การจัดให้คนพิการทุกคนได้รับการศึกษาที่มีคุณภาพอย่างทั่วถึงและเสมอภาค ทำให้คนพิการมีทักษะที่จำเป็น สามารถเข้าถึงโอกาสในการทำงานและการมีคุณภาพชีวิตที่ดี
• ลดภาระผู้ปกครอง เมื่อคนพิการได้รับการศึกษา จะสามารถประกอบอาชีพ มีรายได้เลี้ยงดูตนเอง และไม่เป็นภาระของผู้ปกครอง หรือกรณีที่พิการรุนแรงเมื่อได้รับการศึกษาและการพัฒนาอย่างเหมาะสม จะทำให้สามารถช่วยเหลือตนเองในเบื้องต้นได้และผู้ปกครองมีเวลาในการประกอบอาชีพหารายได้เพิ่มขึ้น
• ลดภาระของสังคมและภาครัฐ เมื่อคนพิการได้รับการศึกษารัฐจะมีทรัพยากรมนุษย์มีคุณภาพในการพัฒนาประเทศมากขึ้นและลดภาระในการจัดสรรงบประมาณเพื่ออุปการะคนพิการ

บัลลังก์ โรหิตเสถียร สรุป/รายงาน
ที่มา https://www.thaigov.go.th/news/contents/details/94972

The post ครม.เห็นชอบร่างแผนการจัดการศึกษาสำหรับคนพิการ ฉบับที่ 4 (พ.ศ. 2566-2570) appeared first on กระทรวงศึกษาธิการ.